Pod znakiem innowacji i troski o przyszłość
Podsumowanie III Międzynarodowej Konferencji "Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych"
Jak najefektywniej odzyskiwać metale rzadkie i towarzyszące? W którym kierunku podążają obecnie ich zastosowania w przemyśle? Jak wykorzystywać ich niecodzienne właściwości w innowacyjnych materiałach? O tym rozmawiali światowi specjaliści i naukowcy podczas majowej konferencji we Wrocławiu.
W dniach 15-17 maja 2013 roku we Wrocławiu pod hasłem „W drodze do pełnego wykorzystania surowców mineralnych”, odbyła się III Międzynarodowa Konferencja "Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych" .W konferencji której organizatorami byli: Instytut Metali Nieżelaznych , KGHM Ecoren oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Metali Nieżelaznych uczestniczyło ponad stu przedstawicieli firm i ośrodków badawczych z całego świata, w tym m.in. z Belgii, Bułgarii, Finlandii, Szwecji, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych. Honorowy patronat nad konferencją objął prezes KGHM Polska Miedź S.A dr hab. inż. Herbert Wirth
Uczestników konferencji przywitali: Przewodniczący Komitetu Naukowo-Programowego konferencji dr inż. Andrzej Chmielarz, prof.IMN oraz prezes KGHM Ecoren Janusz Adamczyk. Oficjalnego otwarcia dokonał wiceprezes KGHM Polska Miedź S.A.,Wojciech Kedzia, który stwierdził m.in. że przychody KGHM Polska Miedź S.A. z tytułu odzyskiwania metali towarzyszących kształtują się na poziomie 25 proc, KGHM zajmuje obecnie pierwsze miejsce w rankingu największych producentów srebra – w 2012 roku produkcja tego metalu wyniosła 1274 ton, srebro uzyskiwane jest ze szlamu anodowego powstającego w hutach w procesie rafinacji elektrolitycznej miedzi. Zagadnieniu recyklingu metali sprzyja również polityka Unii Europejskiej, która szuka ich alternatywnych źródeł.
W pierwszej sesji swoje referaty wygłosili:
- Curtis Steward – dyrektor International Lead And Zinc Study Group (ILZSG) oraz International Nickel Study Group (INSG), który pokreśli, że w światowej gospodarce brakuje informacji dotyczących prognozowania dostaw oraz danych na temat produkcji metali towarzyszących, a metale te coraz częściej stają się niezbędne do produkcji wysoko przetworzonych materiałów . ILZSG oraz INSG wraz ze stowarzyszeniem ICSG zajmującym się miedzią przygotowały wspólne opracowanie dotyczące wytwarzania, zastosowania oraz handlu metalami towarzyszącymi czterem głównym metalom (ołowiowi, cynkowi, miedzi i niklowi). Z handlowego punktu widzenia największym obecnie zainteresowaniem cieszą się ind, tellur, ren i metale ziem rzadkich.
- K. Svens z K.R.Svens Consulting Incorporation zwrócił uwagę że, w chwili obecnej przepisy dotyczące ochrony środowiska obowiązujące w wielu krajach spowodowały presję na zakłady przetwórcze, by odzyskiwać metale towarzyszące, ponieważ wiele związków tych metali to substancje szkodliwe dla środowiska. Zakłady stosujące procesy hydrometalurgiczne do rafinacji np. Zn, Cu czy Ni, muszą podejmować decyzje czy odzyskiwać metale towarzyszące w postaci metali lub ich związków poprzez ich dalszą przeróbkę, czy składować je po neutralizacji i pasywacji w celu ewentualnej utylizacji w przyszłości.
- Prof. Stanisław Pietrzyk z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie - przedstawił referat nt metali krytycznych - których dostępność jest niezbędna dla zaawansowanych technologii. Zwrócił uwagę, ze ponad 90 proc produkcji światowego górnictwa metali krytycznych zlokalizowane jest w trzech krajach azjatyckich. Doskonałym źródłem pozyskiwania metali krytycznych jest „urban mining”. W procesie spalania stałych odpadów komunalnych powstają popioły i odpady pyliste będące źródłem metali nieżelaznych i krytycznych. Jedna spalarnia odpadów komunalnych o przerobie 200 tys. ton/rok może dostarczać rocznie około 11 ton wolframu, ponad 2000 kg kobaltu, 1600 kg itru czy 12 kg samej platyny!
- Bardzo ciekawy referat pt.Minerały i pierwiastki towarzyszące rudom kasyterytowym w Indonezjiprzedstawił Krzysztof Szamałek , który w podsumowaniu swojego wystąpienia zwrócił uwagę, że nowe źródła pozyskiwania pierwiastków ziem rzadkich mogą w znaczący sposób wpłynąć w przyszłości na międzynarodowe bezpieczeństwo surowcowe w tym Polski i Unii Europejskiej.
Ogółem podczas konferencji przedstawiono 28 referatów, w tym 10 zagranicznych .
W drugim dniu konferencji profesor Zbigniew Śmieszek, Przewodniczący Konferencji, Dyrektor Instytutu Metali Nieżelaznych, podkreślił ważność konferencji i jej tematyki wobec nowych programów europejskich, takich jak: Horyzont 2020, European Innovation Partnership on Raw Materials i inne; należy przewidywać, że w ramach tych programów badania w zakresie metali towarzyszących zostaną zintensyfikowane, co świadczy o znaczeniu konferencji.
W dalszej części obrad w sesji II, zaprezentowane zostały następujące referaty :
- Recykling Materiałów Ziem Rzadkich w Hydrometal S.A..: DeKandelaer, P. Henry, Hydrometal S.A.,Belgia
- Eliminacja i odzysk antymonu z surowców miedzionośnych.S.A. Awe, C. Samuelsson, A. Sandström,Lulea University of Technology,Szwecja
- Odzysk łatwo redukowalnych metali z matryc krzemianowych. F. Goettmann(1), M. Guillot(2), J. Ravaux(2) A. Grandjean(2),(1) , 1.Laboratory of Complex Fluids Chemistry and Irradiation, 2. Instituteof SeparativeChemistry,Francja
- Odzysk germanu metodą wymiany jonowej z funkcyjną żywicą na bazie n-metyloglukaminy. S. Virolainen(1), E. Paatero,1.Lappeenranta University of Technology,Outotec Oyj, Finlandia
- Modele termodynamiczne i próby oczyszczania wód kopalnianych. P. Blomberg, L.Räsänen, J. Salminen*, P. Koukkari,VTT Technical Research Centre of Finland, Finlandia
Ważnym elementem konferencji było II seminarium poświęcone produkcji i zastosowaniu renu i jego związków. Podczas seminarium, które obejmowało 3 sesje wygłoszonych zostało 13 referatów :
- Ren: przegląd łańcucha dostaw obejmującego składy stopów, zastosowanie komponentów oraz kształtowanie cen w ostatnich czterech dekadach. L. Grabowski, Traxys North America, USA
- Zastosowanie elektrodializy w celu oczyszczania soli renu. Z. Abisheva, L.Agapova, S. Kilibaeva, A. Altenova, Centre of Earth Sciences, Metallurgy and Ore Beneficiation,Kazachstan
- Odzysk renu i osmu-187 z produktów technogennych na skutek ekstrakcji rozpuszczalnikowej renu. A. Zagorodnyaya, Z.Abisheva, A.Sharipova, S.Sadykanova, Center of Earth Sciences, Metallurgy and Ore Beneficiation, Kazachstan
- Otrzymywanie związków renu(VII) służących do wytwarzania proszków stopowych. K.Leszczyńska-Sejda, G.Benke, K. Anyszkiewicz, A. Chmielarz, Instytut Metali Nieżelaznych,Polska
- Synteza, charakterstyka spektroskopowa oraz struktura krystalograficzna dwurdzeniowego kompleksu [Re2Cl4(O)2(µ-O)(3,5-lut)4] .S.Michalik, G.Małecki, K.Leszczyńska-Sejda*, J. Sakowicz, N.Młynarczyk, Uniwersytet Śląski, *Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
- Elektrokrystalizacja renu i jego stopów z roztworów wodnych. P.Nowak, G.Mordarski, W.Satora*, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. J. Habera PAN,* KGHM Ecoren S.A., Polska
- Elektrochemiczne otrzymywanie stopów ren-nikiel. D. Kopyto, M.Kwarciński, G. Benke, K.Leszczyńska-Sejda, A. Chmielarz, M. Hanke, W. Baranek, Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
- Sferyczne proszki ze stopów renu z kobaltem i niklem. A. Wrona, K. Sejda-Leszczyńska, M. Lis, M. Czepelak , J. Mazur, K. Bilewska, M. Woch, A. Chmielarz, M. Staszewski, M. Osadnik, Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
- Możliwości wykorzystania krajowych związków renu w procesach wytwarzania wolframowych spieków ciężkich.T. Majewski, J. Michałowski, J.Piętaszewski, Wojskowa Akademia Techniczna, Polska
- Obróbka plazmowa metali wysokotopliwych. M. Woch, M. Lis, D. Kołacz, M. Kamińska, M. Staszewski, Instytut Metali Nieżelaznych,Polska
- Kompozyty spiekane Cr-Al2O3 z dodatkiem renu: wytwarzanie, właściwości, modelowanie, zastosowania M, Basista1, K.Pietrzak 1,2 , Witold Węglewski (1) Marcin Chmielewski (2) , 1.Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, ITME, Polska
- Modyfikowane warstwy aluminidkowe – mikrostruktura, właściwości. M.Góral, A. Nowotnik, J.Sieniawski, Politechnika Rzeszowska,Polska
- Nowe pole zastosowań Re jako składnika kompozytów cermetalicznych. M.Osadnik , A.Wrona, M.Czepelak, M.Lis, K.Czechowska* , M.Kamińska, K.Bilewska, Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
W trzecim dniu obrad zaprezentowane zostały następujące referaty:
- Potencjostatyczne odzyskiwanie metali towarzyszących z elektrolitów odpadowych przemysłu miedziowego.P. Łoś, A. Łukomska, S. Kowalska, Instytut Chemii Przemysłowej,Polska
- Rafineria ołowiu w Hucie Miedzi Legnica. M.Słomka,B.Basiura, Huta Miedzi "Legnica” ,Polska/
- Nowa technologia odmiedziowania ołowiu przy pomocy aluminium i stopów Al-Zn/. A.Cybulski,R. Prajsnar, L. Adamkiewicz, Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
- Hydrometalurgiczne możliwości odzysku cynku z krajowych koncentratów miedzi przerabianych w KGHM „Polska Miedź” S.A./ Zb.Szołomicki, Z.Kurek, A.Fedorak, Instytut Metali Nieżelaznych, Polska
- Opracowanie sposobu odzysku indu z wieloskładnikowego stopu ołowiu . R. Prajsnar, W.Pietrek * , K.Becker, Zb. Szołomicki, Instytut Metali Nieżelaznych, * HC „Miasteczko Śląskie”,Polska
- Rozdział niklu od magnezu na drodze ekstrakcji rozpuszczalnikowej z siarczanowych roztworów poługowniczych. G. Pietek, L. Gotfryd, Zb. Szołomicki, K. Becker, J. Piwowońska, Instytut Metali Nieżelaznych,Polska
Uczestnicy konferencji podkreślali ciekawy dobór tematów i dobrą organizację konferencji. Bardzo istotną częścią konferencji była wycieczka techniczna do Legnicy, podczas której zwiedzano należącą do KGHM Ecoren fabrykę renu metalicznego oraz Oddział Instytutu Metali Nieżelaznych. Uczestniczyło w niej kilkadziesiąt osób, w tym wielu gości z zagranicy.
Janusz Adamczyk, prezes KGHM Ecoren. wyraził przekonanie , że trzecia edycja międzynarodowej konferencji „Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych” była dla wszystkich uczestników doskonała okazją, by wymienić się doświadczeniami i wiedzą, w eksperckim gronie rozmawiać o innowacyjnych technologiach i rozwoju światowego przemysłu. Potwierdziła to wysoka frekwencja i zainteresowanie tematyką wśród zaproszonych osób.
- Pracowaliśmy intensywnie przez dwa dni, dyskutowaliśmy tezy przedstawione w prawie 30 referatach. To dowód, jak ogromną wagę instytuty naukowe i firmy przywiązują do prac mających na celu udoskonalanie technologii otrzymywania i recyklingu metali towarzyszących oraz rozwój nowych materiałów, które je zawierają – podkreślił na zakończenie konferencji dr inż. Andrzej Chmielarz z Instytutu Metali Nieżelaznych, przewodniczący komitetu naukowo-programowego. – Mam nadzieję, że w jeszcze liczniejszym gronie spotkamy się na obradach czwartej konferencji, którą planujemy zorganizować za kolejne trzy lata.
Patronami medialnymi konferencji były: magazyny branżowe : Rudy i Metale Nieżelazne „Stal Metale & Nowe Technologie”, „Magazyn Hutniczy” i „Chemik” oraz angielski „Copper WorldWide”.
Oprac. I. Strączak, A.Skotnicka
